Τετάρτη 12 Μαΐου 2010

«Στοίχημα να μαζευτούμε πιο πολλοί Έλληνες από τον πληθυσμό της γης» (στα γκρουπ του facebook)

δεν μπορούσα να σηκώσω το τηλέφωνο που χτυπούσε και η αγαπημένη μου σειρά είχε ήδη αρχίσει στην τηλεόραση, αλλά η συζήτηση είχε πάρει φωτιά στο group στο οποίο είχα με πάθος γίνει μέλος λίγο νωρίτερα και έπρεπε να κάνω ανανέωση συνεχώς στην σελίδα για να εμφανίζονται τα νέα σχόλια των χρηστών. Ήταν πολιτικό το θέμα της συζήτησης και για μια στιγμή αναρωτήθηκα αν οι εικονικές μάχες που έδινα είχαν μια δόση γελοιότητας όταν ο χώρος που τις φιλοξενούσε, φιλοξενούσε ακόμα δεκάδες χιλιάδες φωτογραφιών των υπόλοιπων χρηστών (αρκετές με φόντο τα πλακάκια του μπάνιου-αλλά η σημειολογία των εικόνων του διαδικτυακού πολυεργαλείου δεν είναι της παρούσης), αφιερώσεις τραγουδιών, βουβές επιδοκιμασίες στις δηλώσεις των φίλων και δεκάδες συμφωνητικά διαδικτυακής φιλίας που εμφανίζονταν ως εύσημα στην προσωπική σελίδα του καθενός.
Άσκοπη ή ουσιαστική, τα γκρουπς δίνουν στην επικοινωνία μια ακόμα διάσταση αλλά ακόμα περισσότερο,ενδεχομένως μαρτυρούν και άλλα: την πραγματική ταυτότητα ενός χρήστη, τις τάσεις μιας κοινωνίας, τον τρόπο σκέψης ενός ολόκληρου λαού;

«Αυτοπραγμάτωση και Ευτυχία»

Οι ανάγκες μιας κοινωνίας μπορούν ευκόλως να γίνουν αντιληπτές μέσα από τα προιόντα που καταναλώνει. Υπάρχουν δεκάδες group που διαφημίζουν χώρους διασκέδασης, εστιατόρια, εκδόσεις καινούριων βιβλίων, θεατρικές παραστάσεις, συναυλίες και πάρτυ. Η διαφήμιση είναι μία ακόμα πτυχή του facebook, αλλά η ταύτιση των χρηστών με αυτά τα προιόντα αποκαλύπτει και πτυχές του χαρακτήρα. Από την άλλη, αντικατοπτρίζει και μια πραγματικότητα: οι χιλιάδες οπαδοί του group του Κυριακάτικου Σχολείου Μεταναστών ή του Ανοιχτού Σχολείου Μεταναστών Πειραιά, πείθουν ότι μέσα σε ένα χώρο που βρίθει από ρατσιστικές σελίδες και επιθέσεις, υπάρχει και ένας οργανωμένος διαδικτυακά αντίλογος.

«ΓΙΟΥΧΟΥ το δικό μας group έχει πιο πολλούς καθυστερημένους από το Τούρκικο» Miltos Tereres

Ως απάντηση στα ευφάνταστα group με τίτλους όπως, «η απάντησή μας στην Τουρική σελίδα που έχει 50.000 μέλη, εμείς 100.00» και «η απάντησή μας στην αλβανική σελίδα που μας μισούν! Είναι15.000 εμείς 100.000» βρίσκονται αρκετά άλλα, λιγότερο δημοφιλή αλλά σίγουρα με περισσότερο χιούμορ, όπως «η απάντησή μας στην Τζαμαικανή σελίδα! Αυτοί 5 εμείς 5.000.000.000! έλεος!» και το «η απάντησή μας στην τουρκική και στην ελληνική ιστοσελίδα: Παπούα-Νέα Γουινέα ρε!». Ένα από τα αυτά, είναι και το group του Mήλτου Τερερέ, με σαφή διάθεση διακωμώδησης της εμπάθειας που για κάποιο λόγο συνεχίζει να έχει τόσους πολλούς οπαδούς: είναι πολλές οι χρήσεις ενος group που απαντάει σε άλλα, οπως η συσπείρωση ατόμων που διαφωνούν με κάτι ήδη υπάρχον. Ή αν ένα group εχει μια πρόταση εσφαλμένη ή παραθέτει ψευδή στοιχεία, το group που δημιουργείται σαν αντίλογος, έρχεται να βάλει τα πράγματα στη θέση τους. Υπάρχει επίσης η ανάγκη να ακουστεί η αντίθετη άποψη. Ή απλως η ανάγκη σάτιρας. Στόχος δεν ήταν να γίνει το group κέντρο ανταλλαγής αποψεων, αλλα όχι οτι δεν ήταν στο μυαλό μου. Ειναι παρελκόμενο αυτό των γκρουπ. Ούτε στόχος ήταν να ακουστεί η ανίιθετη άποψη, γιατί υπήρχαν ήδη δυο group - απάντηση τα οποία αφενός δεν με κάλυπταν, αφετέρου τα εβλεπα ως πολυ light. Σκοπός ήταν να γίνει ένα group που να απαντάει με προσβλητικό τρόπο. Πάντως δεν κατάφερα να τσαντίσω την απέναντι μεριά.

Είναι όμως ένα στατιστικό επιχείρημα για την κοινωνία το γεγονός ότι η έχθρα για τους Τούρκους, όπως εκφράζεται στο facebook συσπειρώνει χιλιάδες χρήστες; η δημοφιλία ενός group δεν είναι ενδεικτική της υφιστάμενης κοινωνικής τάσης, όχι όμως οτι δεν υπάρχει και μια αναλγία ως ένα μεγάλο βαθμό. Για παράδειγμα αυτό με την Τουρκία το οποίο μάζεψε πάρα πολύ κόσμο για τα δεδομένα του facebook, δεν έχει να κάνει με μια αντιτουρκική υστερία στην Ελλάδα, δεν εχει προηγηθεί δηλαδή κάποιο επεισόδιο με την Τουρκία πρόσφατο που να δικαιολογεί τέτοιες αντιδράσεις. Από την άλλη τριπλασιάστηκαν τα group ενάντια στην αστυνομία μετά την δολοφονία του Αλέξη. To ότι αν κάποιος κάνει join σε κάποιο group αποτελεί στοιχείο ταυτότητας, ισχύει αλλά εν μέρη. Η μεγαλύτερη πλειοψηφία αυτών που μπαίνουν σε τέτοια group το κάνουν γιατί τους αρέσει το όνομα του group ή η ιδέα του γκρουπ και δεν κάθονται να δουν το περιεχόμενο. Ωστόσο, ένα άλλο κομμάτι κάνει join και δηλώνει συνειδητά το γιατί το κάνει αυτό.
Υπάρχει τελικά πολιτική συνείδηση πίσω από ένα group; Ναι γιατί δεν νομίζω οτι υπάρχει στείρα διακωμώδηση. Η σάτιρα, απο την εποχή του Αριστοφάνη αποτελεί το πιο σκληρό είδος πολιτικού λόγου. Γιατί αφενός μεταδίδει το μήνυμα που θέλει, έστω και ελαφρά κρυπτογραφημένο, αφετέρου ξευτιλίζει τους αντιπάλους. Με ενα σμπάρο δυο τρυγόνια. Ναι, υπάρχει πολιτική συνείδηση και ειδικά στο δικό μου group ειναι εμφανής στην περιγραφή του.

Blog ή group; Το facebook είναι ένας τόπος που μπορείς να "πουλήσεις" τον εαυτό σου, με την έννοια ότι μπορείς να παρουσιάσεις τις φωτογραφίες, τα πιστεύω, τις γνώσεις σου ώστε να τις δουν άλλοι φίλοι ή μελλοντικοί φιλοι, να διαφημίσεις δηλαδή το "είναι" σου και να κάνεις φίλους από αυτή τη διαδικασία. Πέρα από αυτά το facebook είναι ένα εργαλείο προπαγάνδας. Κάθε λογής αριστεροί, δεξιοί, φιλελεύθεροι, αναρχικοί, προσπαθούν να περάσουν τα μηνύματά τους. Και ο λογος που γίνεται αυτό είναι η λειτουργικότητα του fb. Καποιος μπορεί να φτιάξει ενα blog και να γράψει τις απόψεις του, όμως κάτι τέτοιο προαπαιτεί την ενεργητικότητα αυτού που θα το διαβάσει, πρέπει δηλάδή κάποιος πρώτα να επισκεφθεί το blog. Η διαφορά στο fb είναι ότι τα νέα έρχονται σε σένα, αντί να πας εσύ σε αυτά.

Χρήστες blog και fb βέβαια, φαίνεται να διώκονται το ίδιο: διάφορα έχουν ακουστεί για το φακέλωμα,οτι έχουν πουληθεί οι βάσεις δεδομένων στη CIA και τέτοια. Μπορεί να είναι αλήθεια, μπορεί και όχι, αλλά το φακέλωμα ειναι πιο απτό. Αξίζει να θυμηθούμε ότι πρόσφατα απολύθηκε Γενικός Γραμματέας επειδη στο fb έβριζε το ΠΑΣΟΚ. Σε ένα άρθρο που διάβαζα όταν κάποιος παραδίδει το βιογραφικό του για δουλειά, το πρώτο πράγμα που κάνουν οι εργοδότες είναι μια αναζήτηση στο fb για να δούνε το ποιόν του. Αυτό είναι ένα πάρα πολύ σοβαρό θέμα, ποιο σοβαρό ακόμη και από την στοχοποίηση ατόμων που βρίσκονται σε ένα αναρχικό group από ακροδεξιούς και τούμπαλιν.

«Μπαίνω σε άσχετα groups για να μπερδέψω τη CIA» Dimi Doul

Το περιβόητο φακέλωμα του facebook απασχολεί –χωρίς να αποθαρρύνει- πολλούς από τους χρήστες του. Ο Ντίμι Ντουλ έφτιαξε ολόκληρο group για αυτό, δεν φαίνεται ωστόσο να ανησυχεί ιδιαίτερα στην πραγματικότητα: ότι μπορεί κάποιος να σε φακελώσει στο facebook αλλά και σχεδόν παντού, ναι το πιστεύω.Δεν χρειάζεται να είναι η CIA, μπορεί να είναι ο γείτονάς σου που έχει κάνει ψεύτικο προφίλ και σε παρακολουθεί. Από αυτά που γράφεις για σένα και από τα διάφορα ψυχολογικά τεστ, νοημοσύνης και προσωπικότητας που κυκλοφορούν στο fb, το φακέλωμα γίνεται πανεύκολα. Το να κάτσει όμως κάποιος και να φιλοσοφεί τα αμέτρητα εκατομμύρια προφίλ εκ των οποίων τα μισά είναι χαβαλετζίδικα και να βγάλει σοβαρό συμπέρασμα, δεν ξέρω αν έχει νόημα.. Από τη μία πιστεύω πως κάπου υπάρχει ένα όριο το οποίο δεν θα έπρεπε να το υπερβεί κανείς και από την άλλη πιστεύω πως από τη στιγμή που δεν είμαι ούτε τρομοκράτης, ούτε βιαστής, ούτε ληστής, δεν έχω τίποτα να φοβηθώ. Αν μάλιστα κατάφερναν με το φακέλωμα να εντοπίσουν κακοποιούς δεν θα είχα πρόβλημα με αυτό, γιατί εν τέλη έτσι θα είμαι εγώ, οι φίλοι μου και γενικώς η κοινωνία μας πιο ασφαλής.Η αλήθεια βρίσκεται πάντα κάπου στη μέση αλλά ίσως οι απόψεις μου είναι μοιρασμένες γιατί δεν ξέρω τι συμβαίνει στην πραγματικότητα.
Ωστόσο, την μεγάλη απήχηση του γκρουπ μου την αποδίδω ακριβώς στο γεγονός ότι δυναμώνουν ολοένα οι φωνές αυτών που λένε ότι μας φακελώνουν οι πάντες, παντού και πάντα και από την άλλη επειδή σατυρίζει αυτόν τον πανικό, σπάζοντας λίγο τον πάγο. Είναι δηλαδή και λίγο χαβαλέ.


«Λακούβες στο Δήμο Μύρινας» Giannis Liroudias

Τα groups ίσως δεν μπορούν να αλλάξουν τον τόπο. Ή ίσως και να μπορούν. Τουλάχιστον, έναν τόπο μικρό, όπως την πρωτεύουσα ενός νησιού του βορειανατολικού Αιγαίου.

Το group του Γιάννη Λιρούδια «Λακούβες στο Δήμο Μύρινας» ξεκίνησε σχολιάζοντας το κακό οδόστρωμα και συνέχισε με έρευνες γύρω από την αδικαιολόγητη αύξηση των τιμών στα πρατήρια καυσίμων του νησιού. Τελικά κάποιος άκουσε.
Αυτό που με ώθησε να δημιουργήσω αυτό το group στο fb είναι η αγανάκτησή μου από την αδιαφορία κάποιων άλλων, υπεύθυνων και φυσικά ανεύθυνων να διοικήσουν τον τόπο μου που είναι ένα νησί με 17.000 κατοίκους. Φυσικά το group αυτό είναι για να δέχεται κυρίως τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι δημότες και όχι τα δικά μου παράπονα προς τον δήμο.Τελικά, κατάφερα να κινήσω το ενδιαφέρον ή μάλλον καλύτερα να βάλω τέλος στην αδιαφορία των υπεύθυνων του δήμου. Μάλιστα, εχθές ενημερώθηκα ότι οι εργάτες του δήμου ξεκίνησαν την επισκευή κατεστραμμένων τμημάτων μέσα στην πόλη. Θέλω να πιστεύω πως αυτό είναι η αρχή της επίλυσης των προβλημάτων του νησιού. Ανεπίσημα έμαθα ότι ο δήμος Μύρινας και συγκεκριμένα ο δήμαρχος προσπαθεί να επικοινωνήσει μαζί μας προκειμένου να συζητήσει για τα προβλήματα που αναφέρουμε στην ομάδα μας. Με αυτό το γεγονός χάρηκα ιδιαίτερα γιατί όπως καταλαβαίνετε κι εσείς, αποδεικνύεται πως δεν είναι όλα άδικος κόπος.
Είναι δηλαδή η εναλλακτική δημοσιογγραφία που έσωσε την κατάσταση; δεν έχω σπουδάσει δημοσιογραφία για να ξέρω τον ακριβή ορισμό αυτής της λέξης. Η δουλειά μου είναι να επισκευάζω και να συντηρώ ναυτιλιακές μηχανές. Δημοκρατία ίσον ελευθερία λόγου. Ελευθερία λόγου ίσον δημοσιογραφία; Αυτό δεν γνωρίζω να το απαντήσω.
Είναι επομένως η δύναμη του facebook: Το facebook είναι και ένας τρόπος διαμαρτυρίας. Μπορούμε να πούμε ότι είναι κάτι αντίστοιχο μιας πορείας (τόσες γίνονται στο σύνταγμα) και μάλιστα πολιτισμένης γιατί ούτε κεφάλια μας ανοίγουν ούτε δακρυγόνα μας ρίχνουν, δεν ερχόμαστε αντιμέτωποι με τα γκλομπ και τους αστυνομικούς, ή με τις δύσκολες καιρικές συνθήκες.

«Ψέκασαν με χημικά στο πρόσωπο τον Μανώλη Γλέζο...ΝΤΡΟΠΗ», Thanasis Stilianopoulos

To group αυτό δημιουργήθηκε αμέσως μετά την δημοσιοποίσηση του συμβάντος που περιγράφει. Μέσα σε λίγες ώρες τα μέλη ήταν παραπάνω από χίλια και σήμερα είναι παραπάνω από πέντε χιλιάδες. Η δημιουργία του group ήταν «αντανακλαστική»! Μόλις είδα το περιστατικό στην TV, σκέφτηκα πώς θα μπορούσα να αντιδράσω άμεσα. Το λιγότερο που μπορούσα να κάνω ήταν η δημιουργία αυτού του group. Το group πλέον στηρίζει κινήσεις πολιτών που είναι υπέρ της απαγόρευσης χρήσης χημικών από την αστυνομία.
Μέσα σε λίγες ώρες από την δημιουργία του, ξεπέρασε τα 1.000 μέλη, την άλλη μέρα έφτασε τις 3.000, και αυτήν την στιγμή έχει περίπου 5.700 μέλη. Διαδόθηκε, χωρίς κάποια διαφήμιση, από στόμα σε στόμα… ή μάλλον από wall σε wall! Τι είναι ένα group; Ένας σχετικά ανέξοδος τρόπος για να δείξεις ότι σε ενδιαφέρει τι γίνεται στον κόσμο, ότι δεν είσαι άβουλος, ότι σε νοιάζει τουλάχιστον να δείξεις ότι υποστηρίζεις κάτι. Καλό αυτό, όμως τα group του facebook δεν αποτελούν ούτε κινήματα (όπως νομίζουν πολλοί), ούτε μπορούν να φέρουν κάποια ουσιαστική επανάσταση, από μόνα τους. Ο αγώνας, για το καθετί πρέπει να δοθεί και μέσα στην κοινωνία. Σίγουρα πλέον, το facebook είναι ένας τομέας ενημέρωσης που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την κινητοποίηση, όμως δεν είναι η ίδια η κινητοποίηση!
Και η στοχοποίση των ιδεών; το facebook, προφανώς είναι ένας διασκεδαστικός τρόπος φακελώματος! Καλό είναι να έχουμε τα μάτια μας 14, όμως εφόσον υπάρχουν πράγματα για τα οποία βγαίνουμε στους δρόμους ή προσπαθούμε με άλλους τρόπους, γιατί να μην εκθέσουμε τον εαυτό μας και λίγο ηλεκτρονικά, γι’ αυτά, εφόσον είμαστε σίγουροι; Πάντως υπάρχουν πολλά νομικά κενά στην χρήση του facebook. Πριν το χρησιμοποιήσουμε καλό θα ήταν να ενημερωθούμε επαρκώς.

«Θα τα παρατήσω όλα και θα γίνω πριγκίπισσα!»

Τα groups του facebook συνοψίζουν αυτό που κάνουν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Δημιουργούν διόδους επικοινωνίας που δεν υπήρχαν πριν. Αν παλαιότερα ήταν το καφενείο και η πλατεία που φιλοξενούσαν την διάθεση του κόσμου για επικοινωνία, σήμερα το κάνουν τα νέα Μέσα. Φτάνει να μην ξεχαστεί εντελώς ότι οι πλατείες μένουν ακόμα στη θέση τους (αλλά μπορεί κάποια στιγμή να γίνουν πάρκινγκ)
Οι συνήθειες («έπαιζα και γω μπάλα στο σχολείο με κουτάκια»), οι επιθυμίες («θέλω να πλακώσω στο ξύλο την γραμματέα της σχολής»), τα κοινά ήθη («έχω και γω θείο που στις γιορτές λέει εγώ θα κάτσω με τη νεολαία»), το χιούμορ («δεν έχουμε στον ήλιο μπύρα»), η σάτιρα («βασίλης παλαιοκώστας vs. Michael Scofield»), η ανοησία («μαζέψτε αποδείξεις τριάντα χιλιάδων ευρώ με ένα κλικ») και ο σαρκασμός προς αυτή («το μόνο που μπορείς να κάνεις με ένα κλικ είναι ν’ακούσεις ένα τσικ»), η ενημέρωση («γκρουπ ακαδημαικών εκδηλώσεων και Συνεδρίων»), το θείο («Ορθοδοξία-Παράδεισος») και η αναζήτηση βοήθειας από τους γύρω («Βοηθήστε με να βρω τον Κανέλλο»), βρίσκονται σε μια ψηφιακή μικργραφία. Ναι, αντικατοπτρίζουν τις κοινωνικές τάσεις αλλά όχι με μαθηματική βεβαιότητα. Ο έξω κόσμος είναι πολύ μεγάλος για να χωρέσει σε ένα σέρβερ εκτός πια αν έρθει η μέρα που (μπορεί να μην υπάρχει δουλειά αλλά) όλοι θα έχουν μια σελίδα στο facebook. Άλλωστε, “if 65 million people join, God will bring back the dinosaurs”

Δεν υπάρχουν σχόλια: